Emotionele verwaarlozing is een verborgen, onzichtbaar leed dat gaat over dat wat je in je vroege leven hebt gemist. Over wat je niet hebt ervaren, maar wat wel belangrijk voor je was. Juist omdat het gaat over dat wat er niet was, kun je het je ook niet echt herinneren. Want hoe herinner je je nou dat wat er niet was? Maar toch het heeft zijn sporen in je leven nagelaten. Toch heb je er, misschien zelfs wel dagelijks, tot op de dag van vandaag in je leven hinder van. En als het je leven daadwerkelijk zodanig beïnvloed, dan is het zaak hier wat aan te gaan doen. Want je kunt er aan voorbij komen. Je kunt helen. Dat is waar ik mensen bij help. Heel graag zelfs. Want iedereen heeft recht op een gelukkig leven! 

Emotionele verwaarlozing heeft een grote impact op het leven en raakt zoveel mensen, dat ik het graag onder de aandacht wil brengen. Op deze manier wil ik bijdragen aan het vergroten van het bewustzijn van het bestaan, het voorkomen en het uiteindelijk uitbannen van emotionele verwaarlozing.

Waar gaat emotionele verwaarlozing precies over? 

Emotionele verwaarlozing begint in de vroege jeugd en gaat over gebrek aan aandacht van ouders voor de behoeften van hun kind(eren). Denk aan genegenheid, emotionele steun, aandacht, bevestiging en begeleiding. Als ouders de emoties van hun kind(eren) niet opmerken, ze niet erkennen, er geen aandacht aan besteden of er niet adequaat op reageren, leer je al vroeg in je leven dat jouw emoties er niet toe doen, er niet mogen zijn, of lastig zijn. Omdat je emoties een belangrijk deel zijn van wie je bent, vertaal je als kind deze boodschappen naar ‘ik doe er niet toe’, ‘ik mag er niet zijn’ of ‘ik ben lastig’. Heftige boodschappen om mee op te groeien, Om aan de pijn van deze boodschappen te ontkomen, leer je je emoties en dus een deel van jezelf te onderdrukken.

Omdat het gaat over dat wat er niet was en wat je je niet herinnert, is het vaak lastig te ontdekken of je te maken hebt gehad met emotionele verwaarlozing en kan het je leven ongemerkt beschadigen.  

Belangrijke kanttekening: natuurlijk ontstaat dit niet door incidenten. Niemand is perfect. Iedereen maakt fouten en mist wel eens signalen. Komt dit echter stelselmatig voor, is het voortdurend, dan kan dat dus grote gevolgen hebben. 

Wat zijn de gevolgen van de emotionele verwaarlozing?

Emotionele verwaarlozing heeft veel en vergaande gevolgen. Hieronder een aantal voorbeelden. 

• Wat veel voor komt is het worstelen met gevoelens van leegte. Soms voelt dit letterlijk als een fysiek gevoel in het lichaam, alsof er een lege ruimte in het lichaam (vaak borstkas) is, soms wordt het ervaren als een emotionele leegheid, een gevoelloosheid. 
• Een ander gevolg is dat je vele malen strenger voor jezelf bent dan voor anderen. Je legt de lat voor jezelf vaak veel hoger dan voor anderen. Je gaat jezelf vergelijken met anderen en komt steeds tot de conclusie dat jij dan tekort schiet. 
• Een onrealistisch zelfbeeld. Omdat je zo weinig feedback hebt gekregen, weet je niet zo goed wat je sterke en zwakke punten zijn. Het kan zijn dat je jezelf gaat overschatten, maar meestal ontstaat er een laag zelfbeeld en een gebrek aan zelfvertrouwen.  
• Gevoelens van schuld en schaamte spelen een grote rol. Je vraagt je steeds af “Wat is er toch mis met mij?” of “Hoe kan het toch dat ik niet gelukkig ben, wat doe ik verkeerd?” “Ik heb alles voor elkaar in het leven, en toch voel ik mij ongelukkig.”
  Maar ook schaamte en angst om jezelf te laten zien. ‘Als mensen dit van mij weten, vinden ze me dan nog wel ok?”  
• Er is een voortdurende onderliggende angst om ‘ontmaskert’ te worden, om ‘door de mand te vallen’. Dit komt voort uit de ontstane overtuiging dat je niet de moeite waard bent. 
• Een grote drang om onafhankelijk te zijn en moeite hebben met hulp vragen. 
• Moeite met met zelfdiscipline op diverse vlakken in het leven. Dit kan zelfs leiden tot verslavingen. 
• Niet tot weinig bewust van je eigen gevoelens/emoties en die van anderen en daarom ook moeite met het emotioneel zorgen voor jezelf en/of anderen.
• Je voelt je eenzaam, alleen, niet verbonden en hebt het gevoel dat jouw leven niet van betekenis is.
• Je hebt moeite met het vertrouwen van anderen en maakt moeilijk contact.
• Emotionele verwaarlozing kan er ook voor zorgen dat iemand zich afsluit of afzondert, moeite heeft anderen te vertrouwen, zich niet uitspreekt, etc. Dit kan in relaties aan de orde zijn maar zeker ook in teams op het werk. Hierdoor kan er bijvoorbeeld ‘gedoe’ in de onderstroom ontstaan.  

Zoals gezegd is dit slechts een deel van de gevolgen, vooral de herkenbare en veel voorkomende. 

Wat is er zo erg aan emotionele verwaarlozing?

Goed in contact zijn met je eigen emoties, oftewel weten wat je voelt is een belangrijke vaardigheid die je in het leven te leren hebt. Als je goed in contact bent met je eigen gevoelens en weet wat deze je te zeggen hebben, ben je zelfbewust en kun je keuzes maken die echt bij je passen. Zo kun je leven vanuit jezelf en richting geven aan je eigen leven. 

Als je dit niet geleerd hebt, en je dus weinig bewust bent van jezelf, kun je vast komen te zitten, in de knoop raken met je gevoelens, kun je problemen krijgen op het gebied van zelfvertrouwen, maak je verkeerde keuzes, kun je moeite hebben met contact maken, verkeerde relaties aangaan, burn-out of bore-out raken en zelfs gezondheidsproblemen en verslavingen ontwikkelen. 

Emotionele verwaarlozing is een van de oorzaken van het niet in contact zijn met je eigen gevoelens en heeft op die manier een enorme invloed op je leven. 

Is er sprake van schuld/opzet? 

Nee, zeer zeker niet! Niemand vraagt om emotionele verwaarlozing. En niemand wil dit een ander, een kind, aandoen. Maar heb je er eenmaal mee te maken gehad, heb je het zelf ervaren, dan beïnvloed dat je hele leven. En ben je je daar niet bewust van, dan is er een kans dat je het onbewust ook doorgeeft. Want, wat je zelf niet geleerd, niet meegekregen hebt, kun je een ander immers ook niet leren of meegeven. En zo kan er een vicieuze cirkel ontstaan. 

Kun je er wat aan doen?

Wat gebeurd is, is gebeurd. Dat kun je niet veranderen. Maar gelukkig zijn de gevolgen van emotionele verwaarlozing wel te herstellen. Het is nooit te laat om te leren. Je hoeft er dus niet de rest van je leven last van te houden. Je kunt ervan helen. Dat gaat echter niet vanzelf. Je moet er wel wat voor doen. 

Bewustzijn is hierin een sleutelwoord. Bewust worden van het feit dat je dat wat je in je leven ervaart serieus mag nemen. Dat dit je iets te vertellen heeft. Dat je het mag onderzoeken. 

De allerbelangrijkste eerste stap is om weer in contact te komen met je eigen gevoelens. Om deze te leren herkennen en ze als signaal te zien. Zo voorkom je dat ze je volledig gaan beheersen. Je kunt je gevoelens als gebruiksaanwijzing/richtingaanwijzer zien. Voor jezelf, voor jouw leven. 

De volgende stap is dat je deze gebruiksaanwijzing gaat delen met de mensen om je heen. Oftewel dat je je gevoelens/emoties, wat ze voor je betekenen en met je doen, gaat delen. Zo kan een ander jou beter leren kennen en rekening met jou houden. En ook andersom, jij met een ander.  

Omdat het een vaardigheid is, ga je merken dat hoe vaker je dat doet, hoe makkelijker het zal gaan. En belangrijker nog: je gaat voelen dat ook jij de moeite waard bent. Ook jij bent welkom en waardevol! Ook jij mag er zijn! Ook jij hebt bestaansrecht! 

Ben je door het lezen van dit artikel geraakt? Heb je het gevoel dat dit over jou gaat? Maak dan gebruik van de vragenlijst om te onderzoeken of jij mogelijk te maken hebt gehad met emotionele verwaarlozing.
Wil je een en ander liever in alle rust bespreken? Of onderzoeken hoe kunt werken aan het helen van de gevolgen? Bel (06 4329 8339) of mail (info@colindamans.nl) me dan gerust! Ik ben er graag voor je! 

Herken je iemand anders in het artikel? Stuur dit artikel dan door. Je helpt de ander er zeker mee! 

Ben je leidinggevende en herken je een van je medewerkers hierin, of merk je ‘gedoe’ in je team? Neem ook dan contact met mij op. Ik bespreek graag met je wat je kunt doen! 

PS: volg je mij al op social media? Je kunt mij vinden op Facebook, Instagram en LinkedIn.