Emotionele verwaarlozing valt onder de categorie vroegkinderlijke trauma’s. Dat klinkt heel heftig, en de gevolgen zijn dat ook, toch hoeft het niet altijd als zodanig te zijn ervaren. Sterker nog, in eerste instantie lijkt het alsof er nooit iets is gebeurd. En dat is het nu precies. Er is iets niet geweest. Er heeft iets ontbroken. En wat er niet was, kun je ook niet bewust missen. Je wist immers niet dat het ook anders kon zijn. Toch kamp je met de gevolgen van emotionele verwaarlozing. Als het lijkt alsof er niets aan de hand is, hoe ontstaat emotionele verwaarlozing dan?

Vaak wordt er bij trauma uitgegaan van een hele grote, impactvolle gebeurtenis. Terecht, maar in principe kan trauma ontstaan uit alles wat je belemmert in het dagelijks leven. Vanuit dit oogpunt kijk ik naar emotionele verwaarlozing. 
Emotionele verwaarlozing kan ook zeker door slechts één heftig moment ervaren en verankerd worden, maar over het algemeen is emotionele verwaarlozing het gevolg van doorlopende ervaringen, van stelselmatig / fundamenteel handelen. In zo’n beetje alle gevallen gebeurt het onbewust, vanuit liefde en met de allerbeste bedoelingen, onwetend en onbewust van de gevolgen/effecten ervan op langere termijn. 

Met dat in gedachten kun je je wellicht voorstellen dat veel meer mensen met emotionele verwaarlozing te maken hebben gehad dan je in eerste instantie zou denken. Misschien jij wel. 

Hoe ontstaat emotionele verwaarlozing onbedoeld toch?

Er zijn 7 belangrijke, positieve, kind-ervaringen die ervoor zorgen dat een kind zich ontwikkelt tot een emotioneel, mentaal gezonde en veerkrachtige volwassene. En daarbij geldt ook nog eens: hoe meer van deze ervaringen, hoe veerkrachtiger de volwassene.
Andersom geldt dat echter ook. Hoe minder van deze ervaringen, hoe ongunstiger het is voor de ontwikkeling, met alle gevolgen van dien. 

En wat zijn dan die 7 positieve kind-ervaringen?

1. Mogelijkheid om met familie over gevoelens te praten.
2. Ervaren dat het gezin ondersteunend is in moeilijke tijden.
3. Genieten van en deelnemen aan gemeenschapstradities.
4. Gevoel erbij te horen op de middelbare school.
5. Gevoel ondersteund te worden door vrienden.
6. Minstens twee niet-ouderlijke volwassenen hebben die echt om je geven.
7. Je thuis veilig en beschermd voelen door een volwassene.

Het (voortdurend) ontbreken van de mogelijkheid om met familie over gevoelens te praten, het niet ervaren van steun van het gezin in moeilijke tijden en je thuis niet veilig en beschermd voelen, zijn belangrijke bronnen voor hoe emotionele verwaarlozing ontstaat.

Als daar geen ruimte voor is, ga je leren je voor je gevoel en emoties af te sluiten. En omdat je gevoel en emoties een belangrijk deel zijn van wie je bent, leer je dus een deel van jezelf te onderdrukken. Gevolg: je leeft eigenlijk nog maar voor een deel. En als dit al vroeg in je leven aan de orde is, heb je hier geen weet van en is het voor jou normaal. Op deze manier ontstaat er als vanzelf een patroon wat je onbewust doorzet tot ver in je volwassen leven. Daarom is het zo ongrijpbaar en ook moeilijk te herkennen. Terwijl het wel grote gevolgen in je leven kan hebben. 

Belangrijk lichtpunt

Toch is er gelukkig een belangrijk lichtpunt: je kunt er wat aan doen! 
Ook nu, als volwassene, kun je ervoor zorgen dat de positieve ervaringen alsnog een plek krijgen in je leven, met een positieve uitwerking. Zelfs als je niet (meer) in direct contact met je ouders wilt of kunt zijn. Bijvoorbeeld omdat je hen hierin niet wilt betrekken, omdat ze hier niet voor open staan, omdat je geen contact meer met ze hebt, of omdat ze misschien niet meer leven. 
Hoe? Door er zelf voor te zorgen dat je deze 7 punten alsnog in je leven vormgeeft. 

Doe jezelf niet tekort!

Over je gevoelens praten kan daarbij het lastigst zijn. Omdat je al zo lang je gevoelens en emoties hebt onderdrukt, kan het zijn dat je daar onvoldoende contact mee hebt of bewust van bent. Mogelijk weet je zelfs niet goed wat je voelt of ervaart. Dan is het natuurlijk lastig om daarover te praten. Ook kan het lastig zijn omdat je er niet goed over durft te praten. Jarenlang mocht dat er niet zijn, voelde het als niet goed. Dan kan de drempel enorm hoog zijn om daar nu ineens wel over te praten. 

Merk je dat een van beide, of wellicht beide, bij jou speelt? Blijf daar dan niet mee rond lopen, maar regel hier hulp voor. Daar hoef je je echt niet voor te schamen, je bent zeker niet de enige. En door er wat aan te doen kun je eindelijk ten volle gaan leven. Dan kun je eindelijk leven vanuit jezelf, zoals ik dat noem. 

Want als je niet weet wat je voelt en ervaart, kun je ook moeilijk bepalen welke verlangens, wensen, behoeftes je hebt en waar je grenzen liggen en wordt het lastig zelf richting te geven aan je leven. En dan kan het zomaar zijn dat je een speelbal wordt van het leven of van andere mensen om je heen. Dan kan het zomaar zijn dat het leven je overkomt en je geleefd wordt. Met mogelijk heftige resultaten, denk aan burn-out, bore-out, depressies, stoornissen, verslavingen, etc. Bovendien kan het je ook flink belemmeren in het aangaan van (liefdes)relaties, waardoor uiteindelijk eenzaamheid op de loer kan liggen. 

Al met al voldoende redenen lijkt mij om jezelf niet langer tekort te doen en ermee aan de slag te gaan. Want ook jij mag gelukkig zijn! 

Meer informatie en/of hulp? 

Wil je naar aanleiding van dit artikel meer informatie of verder praten? Bel/app (06-43298339) of mail me gerust! Of loop eens binnen tijdens mijn maandelijkse inloopspreekuur op woensdagochtend op mijn locatie in de Techumerpleats. Kost je niets en is vrijblijvend.  

Herken je jezelf en wil je onderzoeken of jij mogelijk te maken hebt gehad met emotionele verwaarlozing? Maak dan gebruik van de hiervoor ontwikkelde vragenlijst.

Als professional (collega, leidinggevende, HR manager/medewerker, zorg-/hulpverlener) over dit onderwerp in gesprek? Ook dat kan! Ik maak graag een afspraak met je.